De laatste jaren heb ik me professioneel verdiept in trauma door Somatic Experiencing; lichaamsgerichte traumaverwerking. SE heeft diepe indruk op me gemaakt en doet dat nog steeds. Zowel professioneel als voor mij persoonlijk.
Wat is trauma eigenlijk?
Trauma is een onverwerkte stress reactie, trauma gaat over verbroken verbindingen met onszelf en de ander, trauma is fietsen zonder te weten hoe je balans moet houden.
In Somatic Experiencing (SE) verstaan we onder een trauma elke gebeurtenis of reeks van gebeurtenissen die te onverwacht, te snel of te groot was om er op dat moment adequaat op te kunnen reageren. Het zenuwstelsel raakt overweldigd. Door een auto-ongeluk, een val, geweld, misbruik of een operatie in het ziekenhuis. Scheiding van ouders, gepest worden, verwaarlozing als kind, een moeilijke bevalling, een ongelukkig huwelijk of het overlijden van een dierbare kunnen ook traumatische ervaringen zijn. Bepalend voor het al dan niet ontwikkelen van trauma in al deze situaties, is of er ruimte (en ondersteuning) was voor je natuurlijke reactie. En of je na de gebeurtenis de energie die je opbouwde hebt kunnen ontladen en loslaten. Trauma’s zitten in je lichaam. En met de juiste begeleiding tril, schud, sidder, ril of huil je ze er weer uit, als je lichaam aangeeft daaraan toe te zijn: langzaam, gedoseerd en veilig.
Zo ben ik bijvoorbeeld ooit met schaatsen op mijn achterhoofd gevallen. Ik was even buiten bewustzijn. Het eerste dat ik me kan herinneren is een mevrouw die zich over me heen buigt en vraagt of ik oké ben. Dat was fijn! Ik ben erna opgestaan en heb me ontfermd over mijn kleine kinderen waar ik mee aan het schaatsen was. Maanden erna nog kon ik moeilijk in slaap komen, alsof mijn brein niet kon stoppen met denken/actief zijn.
Vechten, vluchten of verstijven van schrik zijn de opties waaruit we kunnen kiezen bij gevaar. Dat ‘kiezen’ gebeurt volautomatisch en onbewust; het is al gebeurd voordat je er erg in hebt. Vooral als je door de omstandigheden immobiel bent op een levensbedreigend moment, of als je verstijft van schrik, is de kans op een langdurig trauma groot, ontdekte Peter Levine, de grondlegger van SE. Je lichaam wil namelijk een natuurlijke reactie vertonen en de energie van de schrik ontladen, bijvoorbeeld door te schudden of te trillen. Dat is wat wilde dieren doen, als ze geschrokken zijn of ternauwernood aan de dood ontsnapt. Dieren in het wild maken iets overweldigends mee zonder trauma symptomen. Ofwel ze houden er niets aan over, omdat ze de spanning die is opgelopen toen ze achtervolgd werden door bijvoorbeeld een luipaard, weer loslaten. Wij mensen slaan deze spanning vaak op.
Een voorbeeld: Een groep Impala’s op de savanne zijn aan het grazen, tot er 1 Impala iets hoort. Binnen 1 seconde weet de hele groep dat er gevaar is. Allemaal slaan ze op de vlucht. 1 wordt gepakt door het luipaard, deze impala valt vlak ervoor voor dood neer (bevriezen). Als hij geluk heeft en het luipaard wordt afgeleid dan kan de impala alle spanning uit zijn lichaam laten door alles los te trillen, weer op te springen en zich bij de groep te voegen als het veilig is. Hij heeft vervolgens nergens meer last van en voelt zich vrij.
www.youtube.com/watch?v=Ox7Uj2pw-80
In dit stukje film zie je een impala de natuurlijke beweging afmaken nadat hij door een luipaard gepakt is.
Wij mensen zijn uitgerust met vrijwel dezelfde regelmechanismen als dieren. We worden alleen beperkt of geblokkeerd door het rationele deel van onze hersenen. We kunnen ons bijvoorbeeld ‘groot houden’ of vinden dat we moeten ‘doorzetten’. Dat staat een volledige ontlading in de weg.
Als ik terug kijk naar mijn val met schaatsen, was het goed geweest als ik gelijk na de val tijd had genomen. Om te oriënteren, waar ben ik, en vooral wat voel ik. De beweging volgend die mijn lichaam wilde maken. Tijdens een SE sessie kun je terug naar het moment van de val zodat de vastgezette spanning los kan komen. Hierdoor wordt bij het volgende schaatsavontuur de spanning niet meer getriggerd.
Dit valincident is een eenmalig incident. Ook voor traumatische situaties die zich herhaalden, zoals verwaarlozing van een kind, is SE geschikt om te helen. Ook al is het jaren geleden.
Als je je wilt verdiepen in Somatic Experiencing® of trauma kan dat onder andere in “De Tijger ontwaakt” van Peter Levine, de grondlegger van deze lichaamsgerichte traumatherapie. Een ander prachtig boek is “Trauma-sporen” van Bessel van der Kolk.
Henricke van Hoorn
www.hvhoorn.com 0624782744 [email protected]
Buiksloterdijk 178, 1025WC Amsterdam
RSS-feed
